Cá Voi Tiền Điện Tử Là Gì Và Ảnh Hưởng Đến Thị Trường Như Thế Nào?
Thị trường tiền điện tử là một trong những thị trường biến động nhất trên thế giới và là một trong những lý do khiến lĩnh vực tiền điện tử trở nên phổ biến trong những năm gần đây. Thông thường, giá tiền điện tử thay đổi do những tin tức, do phát triển lớn hoặc do tranh cãi. Song, cũng có trường hợp giá tiền điện tử thay đổi do thao túng giá. Để thao túng giá của các tài sản toàn cầu như tiền điện tử, bạn cần một lượng vốn đáng kể. Tuy nhiên, có một số người sở hữu lượng vốn này và có thể tác động khá nghiêm trọng đến thị trường.
Những người này là những cá nhân giàu có, thường được gọi là cá voi tiền điện tử. Bài viết này sẽ giải thích cá voi tiền điện tử là gì, có thể ảnh hưởng đến thị trường như thế nào và cách phát hiện ra các cá voi. Nắm được những kiến thức này, hy vọng các nhà giao dịch và nhà đầu tư trên thị trường tiền điện tử sẽ có thể xử lý các biến động giá đột ngột một cách khôn khéo hơn.
Cá voi tiền điện tử là gì?
Cá voi tiền điện tử là một thuật ngữ phổ biến để gọi các nhà đầu tư giàu có, bao gồm những người thường mua hoặc bán tiền điện tử trị giá hàng tỷ đô la. Họ được gọi là cá voi do kích thước của họ so với “những con cá nhỏ hơn” trong đại dương tiền điện tử.
Cá voi tiền điện tử là những cá nhân nắm giữ một lượng đáng kể một loại tiền hoặc token nhất định, ví dụ, hầu hết cá voi Bitcoin sở hữu ít nhất 1.000 BTC.
Việc phân phối Bitcoin ước tính trên tất cả các thực thể mạng theo thời gian dự kiến sẽ như sau:
Một con cá voi tiền điện tử thường được cho là một cá nhân, nhưng cũng rất có thể là một thực thể, bao gồm một công ty, một nhóm đầu tư tiền kỹ thuật số và các tổ chức khác nhau.
Do tác động của mình đối với thị trường tiền điện tử, hầu hết cá voi có xu hướng không giao dịch trên thị trường tiền điện tử truyền thống. Các cá voi nhận thức rõ mức độ ảnh hưởng của họ đối với biến động giá. Họ có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính thanh khoản của bất kỳ sàn giao dịch tiền điện tử nào mà họ giao dịch. Thay vào đó, các cá voi tham gia vào giao dịch tiền điện tử qua thị trường giao dịch qua quầy (OTC). Bằng cách đó, họ có thể mua hoặc bán với nhau mà không gây ảnh hưởng đáng kể đến giá của tài sản tiền điện tử.
Tuy nhiên, có một nhóm thiểu số có ý định thao túng thị trường bằng cách thực hiện các giao dịch lớn. Điều đó có tác động tích cực hay tiêu cực tới thị trường phụ thuộc vào cách giao dịch của họ.
Cá voi tiền điện tử ảnh hưởng đến thị trường như thế nào?
Cá voi tiền điện tử có thể giúp ngăn giá tiền điện tử giảm hoặc làm giảm giá tiền điện tử chỉ bằng một động thái bằng cách thao túng tâm lý thị trường. Giả sử giá của một số tài sản tiền điện tử đang ổn định. Nếu cá voi quyết định bán một lượng lớn tiền, giá của tài sản đó có thể sẽ giảm xuống. Ngược lại, nếu họ bắt đầu mua một lượng lớn tiền điện tử, giá của tài sản có thể sẽ tăng lên. Lệnh mua hoặc bán lớn của họ có thể khiến các nhà đầu tư khác đi theo. Đối với các sàn giao dịch, đây có thể là một vấn đề lớn, vì những cá voi lớn có thể ảnh hưởng đến tính thanh khoản của một đồng tiền nhất định.
Cá voi tiền điện tử có nguy hiểm không?
Cá voi tiền điện tử có thể gây nguy hiểm cho các nhà đầu tư khác trong một số tình huống nhất định. Cá voi có xu hướng khiến các nhà đầu tư khác cảnh giác cao độ chỉ bằng cách di chuyển tài sản của mình, ngay cả khi họ chỉ chuyển từ ví này sang ví khác. Các nhà đầu tư thường theo dõi mọi động thái của cá voi bất cứ khi những tình huống như vậy xảy ra. Nỗi sợ hãi lớn nhất của các nhà đầu tư trong những thời điểm như vậy là cá voi sẽ bán phá giá.
Nếu điều đó xảy ra, giá của đồng tiền bị cá voi bán có thể sẽ giảm, gây bất ổn đáng kể cho thị trường. Một cách để ổn định lại thị trường là cá voi thu hồi lệnh bán. Một cách khác là để sức mua tổng hợp của thị trường bắt kịp cá voi.
Nói một cách đơn giản, cá voi có thể gây nguy hiểm cho thị trường nếu họ muốn tác động đến thị trường. Không phải lúc nào động lực hay ý định của các voi cũng rõ ràng và dễ đoán. Tuy nhiên, khi cá voi cố tình tác động đến giá của một tài sản, họ sẽ cố gắng kiếm lợi nhuận từ giao dịch ấy. Vì không ai biết khi nào cá voi di chuyển nên nhiều người tham gia vào một hoạt động được gọi là theo dõi cá voi.
Theo dõi cá voi là gì?
Theo dõi cá voi là quá trình theo dõi hoạt động của cá voi tiền điện tử. Bằng cách xác định cá voi và nhận thấy kịp thời các động thái của họ, các nhà giao dịch có thể phản ứng kịp thời, do đó tránh được những tổn thất có thể xảy ra.
Trong một số trường hợp, việc theo dõi cá voi thậm chí có thể giúp các nhà giao dịch khác kiếm được lợi nhuận. Tất nhiên, họ cần đọc chính xác ý định của cá voi và đưa ra quyết định giao dịch của riêng mình. Cá voi sẽ không đợi các nhà giao dịch phân tích kế hoạch của họ và sẽ tiếp tục giao dịch của họ bất chấp điều đó. Đây là lý do tại sao tốc độ là rất quan trọng. Thậm chí có những người chỉ chuyên theo dõi cá voi.
Những cá nhân này thường báo cáo bất kỳ hoạt động lớn nào của cá voi trên mạng xã hội. Nếu cá voi đang thực hiện một động thái đặc biệt quan trọng, họ sẽ phát đi cảnh báo cá voi để thông báo cho những người khác. Bạn thậm chí có thể tìm thấy nhiều trang web dành riêng cho việc theo dõi chuyển động của cá voi.
Làm thế nào để phát hiện cá voi?
Nhờ tính minh bạch của công nghệ blockchain, có nhiều cách để phát hiện và theo dõi cá voi cũng như mọi hành động của họ. Tuy nhiên, mọi thứ không phải lúc nào cũng dễ dàng vì cá voi cũng luôn cố gắng tìm các phương pháp mới để di chuyển một lượng lớn tiền điện tử. Song, dù họ đã cố gắng che giấu danh tính của mình bằng các chiến thuật đầy sáng tạo nhưng vẫn không thể che giấu hoàn toàn các hoạt động của mình.
Một điểm khởi đầu tốt là phân tích các mô hình giao dịch. Cá voi có xu hướng tạo ảnh hưởng trên thị trường với các giao dịch lớn. Nhận ra những giao dịch này và truy tìm nguồn gốc của chúng có thể giúp xác định cá voi.
Một phương pháp khác là tìm các giao dịch lớn bằng cách sử dụng các trình khám phá blockchain, chẳng hạn như Blockchain.com hoặc Etherscan. Bạn cũng có thể theo dõi Twitter và các nền tảng truyền thông xã hội khác và chờ cảnh báo về cá voi. Có rất nhiều người theo dõi chuyển động của cá voi và thông báo ngay khi phát hiện ra.
Các nhà đầu tư có nên theo dõi cá voi tiền điện tử?
Theo dõi cá voi tiền điện tử có thể có lợi nếu bạn biết mình đang làm gì. Rất nhiều nhà giao dịch có xu hướng phản ứng ngay khi họ nhận thấy một cá voi di chuyển tài sản của mình. Mặc dù không phải lúc nào cũng là cách hay nhưng việc theo dõi cá voi có thể mang lại một số lợi ích, chẳng hạn như hiểu rõ hơn về tâm lý thị trường. Vì các cá voi nắm giữ một lượng lớn tiền điện tử nên bất kỳ động thái nào của họ cũng có thể ảnh hưởng đến ý kiến của các nhà đầu tư, đặc biệt là trong giao dịch trong ngày, làm lung lay niềm tin vào tài sản và gây ra việc mua và bán hàng loạt.
Được thông báo về các hoạt động của cá voi là một điều tốt. Tuy nhiên, theo dõi cá voi một cách mù quáng và bắt chước nước đi của họ không phải là một ý tưởng hay. Các nhà đầu tư không bao giờ nên cho rằng động thái của cá voi sẽ có lợi cho họ.
Bạn có thể tránh thua lỗ bằng cách bán khi cá voi bán. Tuy nhiên, nếu bạn đang trong tâm thé đầu tư dài hạn, bạn vẫn có thể vượt qua cơn bão. Mỗi nhà đầu tư phải xem xét kỹ tình hình, vị trí của mình trước khi đưa ra quyết định giao dịch.
Một số cá voi tiền điện tử nổi tiếng nhất là ai?
Ngành công nghiệp tiền điện tử có hàng trăm cá voi. Một số được mọi người trong ngành biết đến tên, trong khi những người khác chỉ được gọi theo địa chỉ. Cá voi có thể là tổ chức hoặc cá nhân, trong quy mô bài viết này, chúng tôi đã chọn ra những cá voi cá nhân hàng đầu.
Ví dụ, một trong những cá voi tiền điện tử lớn nhất hiện tại là Brian Armstrong, Giám đốc điều hành của Coinbase. Coinbase là một trong những sàn giao dịch lớn nhất thế giới và là sàn giao dịch tiền điện tử lớn nhất ở Hoa Kỳ. CEO của Coinbase là một trong những cá voi lớn nhất trong ngành. Giá trị tài sản ròng của ông ước tính khoảng 2,5 tỷ đô la vào năm 2023.
Một cá voi lớn khác là Changpeng Zhao, còn được gọi là CZ. Zhao, là CEO của Binance, sàn giao dịch lớn nhất thế giới tính theo vốn hóa thị trường. Ông đã đầu tư một lượng lớn BTC năm 2014 và trở thành một trong những cá voi Bitcoin. Năm 2017, ông cho ra mắt Binance, và sau đó là nhiều công ty con của Binance trên khắp thế giới. Giá trị tài sản ròng của ông tính đến năm 2023 là 10,5 tỷ đô la.
Tiếp theo danh sách là những người được gọi là tỷ phú Bitcoin, cặp song sinh Winklevoss — Tyler và Cameron. Cặp song sinh lần đầu tiên thu hút sự chú ý của công chúng khi họ tuyên bố rằng một sinh viên Harvard đã đánh cắp ý tưởng của họ. Ý tưởng là về một nền tảng xã hội, và sinh viên đó không ai khác chính là Mark Zuckerberg, người sáng lập Facebook. Zuckerberg và cặp song sinh đã đạt được thỏa thuận vào năm 2012 khi Mark trả cho anh em nhà Winklevoss 65 triệu USD. Sau đó, cặp song sinh này đã đầu tư đáng kể vào Bitcoin, nắm giữ hơn 70.000 BTC. Họ cũng thành lập Gemini - sàn giao dịch tiền điện tử của riêng mình - hai năm sau đó. Hiện nay, cả hai anh em đều có tài sản ròng ước tính trị giá 1,5 tỷ USD.
Lời kết về cá voi tiền điện tử
Các nhà giao dịch đưa ra quyết định giao dịch dựa trênz chuyển động của cá voi khá thường xuyên. Mặc dù điều này tốt nhất nên để cho các chuyên gia lo, nhưng bạn cũng nên biết chuyện gì đang xảy ra. Theo dõi chuyển động của cá voi có thể giúp bạn phân tích cơ bản. Bằng cách đó, bạn có thể dự đoán biến động giá và phản ứng tương ứng. Cá voi có đủ ảnh hưởng trong ngành công nghiệp tiền điện tử để được coi là một thế lực tự nhiên. Do đó, các nhà đầu tư lành nghề có thể sử dụng các hành động của họ để tạo lợi thế cho riêng mình.
Câu hỏi thường gặp
Cá voi tiền điện tử lớn nhất thế giới là ai?
Không dễ để ước tính ai là cá voi lớn nhất vì không phải lúc nào người ta cũng biết được tài sản của các cá voi. Tuy nhiên, Changpeng Zhao, CEO của Binance có thể là một trong những cá voi lớn nhất hiện tại. Ngoài Zhao, Satoshi Nakamoto, người tạo ra Bitcoin, có thể là con cá voi không hoạt động lớn nhất.
Một cá voi tiền điện tử trị giá bao nhiêu?
Sự giàu có của mỗi cá voi là khác nhau, nhưng hầu hết mọi người đều coi các thực thể có 1.000 BTC trở lên là cá voi. Vì cá voi có thể có nhiều ví nên rất khó để xác định họ giàu cỡ nào. Một cá voi có thể giữ tiền trong nhiều ví và không được xác định là cá voi.
Làm thế nào để xác định cá voi tiền điện tử?
Cách hiệu quả nhất để xác định cá voi là theo dõi nguồn gốc của các giao dịch lớn trở. Bạn có thể làm điều này với các trình khám phá blockchain và xác định giao dịch đến từ ví nào.
Có tất cả bao nhiêu cá voi tiền điện tử?
Không ai biết rõ số lượng cá voi trong ngành công nghiệp tiền điện tử. Một số cá voi đủ cẩn thận để không bị phát hiện là cá voi. Họ quản lý tiền điện tử của mình một cách cực kỳ cẩn thận và giao dịch mà không gây ra cảnh báo về cá voi.
© 2025 OKX. Bài viết này có thể được sao chép hoặc phân phối toàn bộ, hoặc trích dẫn các đoạn không quá 100 từ, miễn là không sử dụng cho mục đích thương mại. Mọi bản sao hoặc phân phối toàn bộ bài viết phải ghi rõ: “Bài viết này thuộc bản quyền © 2025 OKX và được sử dụng có sự cho phép.” Nếu trích dẫn, vui lòng ghi tên bài viết và nguồn tham khảo, ví dụ: “Tên bài viết, [tên tác giả nếu có], © 2025 OKX.” Một số nội dung có thể được tạo ra hoặc hỗ trợ bởi công cụ trí tuệ nhân tạo (AI). Không được chỉnh sửa, chuyển thể hoặc sử dụng sai mục đích bài viết.
Bài viết liên quan
Xem thêm
Giải thích về công cụ phái sinh Bitcoin: Hợp Đồng Futures Kỳ Hạn, Futures Vĩnh Cửu và Quyền Chọn
Phái sinh là chứng khoán hoặc hợp đồng có thể giao dịch với giá trị phụ thuộc vào tài sản cơ sở. Trong hầu hết trường hợp đối với công cụ phái sinh tiền mã hoá, tài sản cơ sở là Bitcoin (BTC), hoặc các loại tiền mã hóa hàng đầu khác.
Nói chung, phái sinh là công cụ tài chính phức tạp, thường có rủi ro cao, hữu ích cho việc quản lý rủi ro thông qua phòng ngừa rủi ro.
Phái sinh truyền thống
Trong khi những thị trường truyền thống đã sử dụng nhiều hình thức phái sinh khác nhau trong hàng nghìn năm, thì các hình thức hiện đại của giao dịch phái sinh có thể bắt nguồn từ những năm 1970 và 1980, khi Sở giao dịch hàng hóa Chicago (CME) và Hội đồng thương mại Chicago (CBOT) giới thiệu hợp đồng futures kỳ hạn.
Các loại công cụ phái sinh phổ biến nhất bao gồm hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn và quyền chọn, dựa trên nhiều loại tài sản, bao gồm cổ phiếu, tiền tệ, trái phiếu và hàng hóa. Với số lượng lớn công cụ phái sinh hiện có, rất khó xác định quy mô của thị trường, ước tính từ hàng nghìn tỷ đến hơn một triệu tỷ USD.
Hợp đồng Futures Bitcoin
Trong số những công cụ phái sinh tiền mã hóa, hợp đồng futures Bitcoin là hợp đồng đầu tiên trở nên phổ biến và vẫn được giao dịch nhiều nhất về khối lượng. Hợp đồng tương lai BTCđã được giao dịch trên các nền tảng nhỏ hơn vào đầu năm 2012, nhưng phải đến năm 2014, nhu cầu ngày càng tăng đã thúc đẩy các sàn giao dịch lớn, cụ thể là CME Group Inc và Cboe Global Markets Inc, tham gia.
Hiện nay, hợp đồng futures Bitcoin là một trong những công cụ được giao dịch phổ biến nhất trong ngành, và các sàn giao dịch hàng đầu như OKX ghi nhận khối lượng giao dịch hằng ngày đạt hàng tỷ USD.
Hợp đồng futures Bitcoin là gì?
Hợp đồng futures là thỏa thuận giữa hai bên — thường là hai người dùng trên một sàn giao dịch — để mua và bán tài sản cơ sở (trong trường hợp này là BTC) với mức giá đã thỏa thuận trước (giá kỳ hạn), vào một ngày nhất định trong tương lai.
Mặc dù các nội dung chi tiết hơn có thể khác biệt giữa các sàn giao dịch, nhưng hợp đồng futures về cơ bản vẫn dựa trên nguyên tắc - hai bên đồng ý cố định giá của tài sản cơ sở cho giao dịch trong tương lai.
Để thuận tiện, hầu hết sàn giao dịch không yêu cầu người nắm giữ hợp đồng futures nhận tài sản cơ sở thực tế (chẳng hạn như thùng dầu hoặc vàng miếng) sau khi hợp đồng đáo hạn, mà thay vào đó hỗ trợ thanh toán bằng tiền mặt.
Tuy nhiên, hợp đồng futures Bitcoin được thanh toán vật lý, chẳng hạn như hợp đồng do Bakkt - Sàn Giao Dịch Liên Lục Địa (ICE) cung cấp, đang ngày càng phổ biến, vì việc chuyển đổi Bitcoin thực sự có thể được thực hiện tương đối dễ dàng so với hầu hết các loại hàng hóa.
Hợp đồng futures Bitcoin hoạt động như thế nào?
Hãy cùng tìm hiểu giao dịch hợp đồng futures BTC trên OKX. Trước hết, thị trường tương lai hằng tuần chỉ đơn giản là người nắm giữ hợp đồng đang đặt cược vào giá Bitcoin trong một tuần — OKX cũng cung cấp các khoảng thời gian hai tuần một lần, hằng quý và hai quý một lần cho các hợp đồng tương lai.
Vì vậy, nếu Bitcoin đang giao dịch ở mức 10.000 USD hôm nay và Adam tin rằng giá sẽ cao hơn vào tuần tới, anh ấy có thể mở vị thế mua với tối thiểu một hợp đồng (mỗi hợp đồng BTC trị giá tương đương 100 USD) trên thị trường hợp đồng futures hằng tuần của OKX.
Khi ai đó mua và nắm giữ Bitcoin (mua long), họ đang tin rằng giá sẽ tăng cao hơn, nhưng không thể kiếm được lợi nhuận nếu giá giảm. Bán short, hoặc bán tài sản hôm nay với kỳ vọng giá tài sản sẽ giảm vào ngày mai là cách nhà giao dịch kiếm lời từ việc giá giảm.
Trong ví dụ này, chúng ta sẽ giả định Adam mở 100 hợp đồng vị thế mua (100 x 100 USD = 10.000 USD), thể hiện chung cam kết của Adam là mua 1 BTC vào ngày thanh toán vào tuần tới (15:00 thứ Sáu hằng tuần trên OKX, theo giờ Việt Nam) với mức giá đó - 10.000 USD.
Mặt khác, chúng ta có Robbie, người tin rằng giá Bitcoin sẽ thấp hơn 10.000 USD vào tuần tới và muốn bán short. Robbie cam kết bán 100 hợp đồng, hoặc 1 BTC, vào ngày thanh toán tuần tới với mức giá đã thỏa thuận là 10.000 USD.
Adam và Robbie được kết nối với nhau trên sàn giao dịch và trở thành hai bên ký kết hợp đồng futures: Adam cam kết mua 1 BTC với giá 10.000 USD và Robbie cam kết bán 1 BTC với giá 10.000 USD khi hợp đồng đáo hạn.
Giá Bitcoin một tuần sau, vào ngày thanh toán, sẽ quyết định liệu hai nhà giao dịch này lời hay lỗ.
Một tuần trôi qua và Bitcoin đang giao dịch ở mức 15.000 USD. Điều này có nghĩa là Adam, người đồng ý mua 1 BTC với giá 10.000 USD, thu được lợi nhuận từ hợp đồng của mình, kiếm được 5.000 USD. Adam, như đã thỏa thuận, chỉ cần trả 10.000 USD cho 1 BTC, anh ta có thể bán 1 BTC ngay lập tức với giá trị thị trường hiện tại là 15.000 USD.
Mặt khác, Robbie mất 5.000 USD vì phải bán 1 BTC của mình với giá đã thỏa thuận là 10.000 USD, mặc dù hiện tại BTC có giá 15.000 USD.
Tùy thuộc vào tài sản Adam và Robbie đã sử dụng, OKX thanh toán hợp đồng bằng stablecoin Tether (USDT) hoặc BTC, ghi có vào tài khoản của Adam hoặc Robbie với lãi lỗ đã thực hiện.
Vì hợp đồng tương lai phản ánh kỳ vọng của nhà đầu tư, nên các chỉ báo như Tỷ lệ Long/Short BTC có thể cung cấp cái nhìn tóm lược về tâm lý chung. Tỷ lệ Long/Short BTC, so sánh tổng số người dùng có vị thế mua với người dùng có vị thế bán, trong cả hợp đồng tương lai và hợp đồng hoán đổi vĩnh cửu.
Khi tỷ lệ là 1, số lượng người đang nắm giữ vị thế mua và bán bằng nhau (tâm lý thị trường trung lập). Tỷ lệ cao hơn 1 (nhiều vị thế mua hơn so với vị thế bán) cho thấy kỳ vọng thị trường tăng giá, trong khi tỷ lệ thấp hơn 1 (nhiều vị thế bán hơn vị thế mua) cho thấy kỳ vọng thị trường giảm giá.
Tại sao mọi người mua và bán BTC thông qua hợp đồng tương lai?
Tại sao người dùng lại tham gia hợp đồng tương lai để mua hoặc bán Bitcoin thay vì giao dịch BTC trực tiếp trên thị trường giao ngay? Nhìn chung, câu trả lời cho điều này là quản lý rủi ro và đầu cơ.
Quản lý rủi ro
Hợp đồng tương lai từ lâu đã được sử dụng bởi những người nông dân đang tìm cách giảm thiểu rủi ro và quản lý dòng tiền bằng cách đảm bảo nhận được cam kết về sản phẩm của mình trước thời hạn, với mức giá đã thỏa thuận trước. Vì sản phẩm nông nghiệp có thể mất thời gian chuẩn bị nên nông dân muốn tránh sự biến động giá thị trường và những điều không chắc chắn trong tương lai.
Sự biến động và thay đổi giá của Bitcoin cũng đòi hỏi việc chủ động quản lý rủi ro, đặc biệt đối với những người dựa vào tài sản kỹ thuật số để kiếm nguồn thu nhập đều đặn.
Doanh thu của thợ đào phụ thuộc vào giá Bitcoin và chi phí hằng tháng của họ. Trong khi giá Bitcoin có thể biến động dữ dội mỗi ngày, chi phí phần lớn vẫn cố định, gây khó khăn cho việc dự đoán chắc chắn thu nhập.
Hơn nữa, sự cạnh tranh ngày càng gia tăng trong lĩnh vực khai thác coin tạo ra những thách thức mới không liên quan đến giá, chẳng hạn như dư thừa phần cứng do độ khó tăng lên. Cách duy nhất để thợ đào tiếp tục hoạt động trong môi trường như vậy với rủi ro tối thiểu là phòng ngừa rủi ro bằng các công cụ phái sinh như hợp đồng tương lai.
Đầu cơ
Tuy nhiên, quản lý rủi ro hoặc phòng ngừa rủi ro khác với đầu cơ, đây cũng là một trong những yếu tố chính thúc đẩy giao dịch hợp đồng tương lai Bitcoin. Vì các nhà giao dịch và đầu cơ muốn kiếm lời từ biến động giá theo cả hai hướng (lên hoặc xuống), nên họ cần có khả năng đặt cược theo từng hướng — mua long hoặc bán short.
Hợp đồng tương lai giúp người dùng bi quan tác động lên tâm lý thị trường, một hiện tượng được Ngân hàng Dự trữ Liên bang San Francisco thảo luận chi tiết trong nghiên cứu của mình với tiêu đề Cách Giao Dịch Hợp Đồng Tương Lai Thay Đổi Giá Bitcoin.
Cuối cùng, hợp đồng tương lai Bitcoin phổ biến vì cho phép sử dụng đòn bẩy, trong đó nhà giao dịch có thể mở vị thế lớn hơn số tiền nạp của mình, miễn là họ duy trì tỷ lệ ký quỹ hợp lý — do sàn giao dịch xác định. Việc sử dụng đòn bẩy không làm thay đổi bất kỳ điều kiện nào liên quan đến công cụ phái sinh và chỉ được dùng để tăng cường rủi ro cũng như phần thưởng.
Khi thị trường tăng giá, hợp đồng tương lai tăng giá trị và có thể bán với giá cao hơn giá giao ngay, và ngược lại. Sự chênh lệch này, được gọi là cơ sở, là chỉ báo hữu ích khác nhằm đánh giá tâm lý thị trường.
Khi cơ sở dương (giá tăng), nghĩa là giá hợp đồng tương lai cao hơn giá giao ngay thực tế. Khi cơ sở âm (giá giảm), điều đó cho thấy giá hợp đồng tương lai thấp hơn giá giao ngay.
Hợp đồng tương lai vĩnh cửu hoặc hoán đổi vĩnh cửu BTC
Ngoài hợp đồng tương lai tiêu chuẩn đã thảo luận ở trên, thị trường Bitcoin cũng hỗ trợ hợp đồng hoán đổi vĩnh cửu, là hợp đồng tương lai không có ngày đáo hạn.
Vì không có ngày thanh toán nên cả hai bên đều không phải mua hoặc bán. Thay vào đó, người dùng được phép giữ vị thế ở trạng thái chờ khớp miễn là tài khoản của họ có đủ BTC (tiền ký quỹ) để thực hiện.
Tuy nhiên, trái ngược với hợp đồng tương lai tiêu chuẩn có giá của hợp đồng và tài sản cơ sở dần tương đương nhau khi hợp đồng đáo hạn, hợp đồng vĩnh cửu không có ngày tham chiếu như vậy trong tương lai. Hợp đồng tương lai vĩnh cửu hoặc hoán đổi vĩnh cửu sử dụng cơ chế khác để hợp nhất giá định kỳ, gọi là tỷ lệ funding.
Mục đích của tỷ lệ funding là nhằm giữ cho giá hợp đồng phù hợp với giá giao ngay của tài sản cơ sở, tránh độ sai lệch lớn.
Cần lưu ý rằng tỷ lệ funding là khoản phí được thỏa thuận giữa hai bên trong hợp đồng (các bên mua và bán) — không phải phí do sàn giao dịch thu.
Ví dụ, nếu giá trị của hợp đồng vĩnh cửu tiếp tục tăng, tại sao những người bán short (thuộc bên bán) lại tiếp tục giữ một hợp đồng chờ khớp vô thời hạn? Tỷ lệ funding giúp cân bằng tình huống như trên. Tỷ lệ funding tự thay đổi và do thị trường xác định.
Hợp đồng hoán đổi vĩnh cửu BTC hoạt động như thế nào?
Ví dụ: nếu hợp đồng hoán đổi vĩnh cửu được giao dịch ở mức 9.000 USD nhưng giá giao ngay của BTC là 9.005 USD, tỷ lệ funding sẽ âm (để bù đắp chênh lệch giá). Tỷ lệ funding âm có nghĩa là người nắm giữ vị thế bán phải trả tiền cho người nắm giữ vị thế mua.
Ngược lại, nếu giá của hợp đồng cao hơn giá giao ngay, tỷ lệ funding sẽ dương — người nắm giữ hợp đồng vị thế mua phải trả tiền cho người nắm giữ hợp đồng vị thế bán.
Trong cả hai trường hợp này, tỷ lệ funding thúc đẩy việc mở vị thế mới, từ đó có thể đưa giá hợp đồng đến gần hơn với giá giao ngay.
Các khoản thanh toán tỷ lệ funding được thực hiện 8 giờ một lần trên hầu hết sàn giao dịch, bao gồm cả OKX, miễn là người nắm giữ hợp đồng giữ vị thế của mình ở trạng thái chờ khớp. Mặt khác, lãi & lỗ được ghi nhận tại thời điểm thanh toán hằng ngày và được tự động ghi có vào tài khoản của chủ sở hữu.
Dữ liệu tỷ lệ funding, hiển thị như bên dưới, có thể được sử dụng để nhanh chóng đánh giá xu hướng và hiệu suất của thị trường trong bất kỳ khoảng thời gian nào. Một lần nữa, tỷ lệ funding dương cho thấy thị trường nhìn chung tăng giá — giá hợp đồng hoán đổi cao hơn giá giao ngay. Tỷ lệ funding âm cho thấy tâm lý giảm giá, nghĩa là giá hợp đồng hoán đổi thấp hơn giá giao ngay.
Quyền chọn Bitcoin
Giống như hợp đồng tương lai Bitcoin, quyền chọn cũng là sản phẩm phái sinh theo dõi giá Bitcoin theo thời gian. Tuy nhiên, không giống như hợp đồng tương lai tiêu chuẩn — trong đó hai bên đồng ý về ngày và giá để mua hoặc bán tài sản cơ sở — với quyền chọn, bạn thực sự mua “quyền chọn” hoặc quyền mua hoặc bán tài sản ở một mức giá đã định trong tương lai.
Mặc dù quyền chọn tiền mã hóa ra đời trễ hơn so với hợp đồng tương lai, nhưng trong tháng này, quyền chọn Bitcoin đã đạt mức cao nhất mọi thời đại là hơn 1 tỷ USD tính theo Hợp đồng mở (OI). OI biểu thị tổng giá trị (thường là USD) của các hợp đồng quyền chọn hiện chưa thanh toán. Hợp đồng mở ngày càng tăng thường cho thấy dòng vốn mới đổ vào thị trường.
Quyền chọn mua và Quyền chọn bán
Có hai loại hợp đồng quyền chọn, quyền chọn mua và quyền chọn bán. Quyền chọn mua cung cấp cho chủ sở hữu quyền mua tài sản cơ sở vào một ngày đã định (đáo hạn) và quyền chọn bán cho chủ sở hữu quyền bán tài sản đó. Mỗi quyền chọn, tùy thuộc vào các điều kiện liên quan, có giá thị trường, được gọi là phí quyền chọn.
Hợp đồng quyền chọn cũng có hai loại, kiểu Mỹ và kiểu châu Âu. Quyền chọn kiểu Mỹ có thể được thực hiện - nghĩa là người nắm giữ mua hoặc bán - vào bất kỳ thời điểm nào trước ngày đáo hạn, trong khi quyền chọn kiểu Châu Âu chỉ có thể được thực hiện vào ngày đáo hạn. OKX hỗ trợ quyền chọn kiểu châu Âu.
Sở hữu quyền chọn có nghĩa là nếu người nắm giữ quyết định không thực hiện quyền mua hoặc bán của họ vào ngày đáo hạn, thì hợp đồng sẽ mất hiệu lực. Người nắm giữ không cần phải thực hiện quyền mua hoặc bán, nhưng họ sẽ mất phí quyền chọn — mức giá mà họ đã trả cho hợp đồng.
Quyền chọn cũng được thanh toán bằng tiền mặt để thuận tiện giao dịch, nhưng tồn tại những rủi ro rất khác so với hợp đồng tương lai. Với hợp đồng tương lai, không có giới hạn rủi ro và phần thưởng đối với một trong hai bên giao dịch (giá Bitcoin có thể biến động theo mọi hướng trước khi thanh toán). Nhưng với quyền chọn, người mua có tiềm năng lợi nhuận không giới hạn và tổn thất hạn chế, trong khi người bán quyền chọn có tổn thất tiềm ẩn không giới hạn và lợi nhuận rất hạn chế (theo như giải thích bên dưới).
Hợp đồng quyền chọn Bitcoin hoạt động như thế nào?
Nếu Bitcoin đang giao dịch ở mức 10.000 USD ngày hôm nay và lần này, Robbie tin rằng giá sẽ cao hơn vào một ngày nhất định trong tương lai (giả sử một tháng sau), anh ấy có thể mua một quyền chọn mua. Quyền chọn mua của Robbie có giá thực hiện (giá mà BTC có thể được mua trong tương lai) là 10.000 USD trở xuống.
Nếu một tháng sau Bitcoin giao dịch ở mức 15.000 USD, Robbie có thể thực hiện quyền chọn mua của mình và mua Bitcoin với giá 10.000 USD để kiếm lợi nhuận ngay lập tức. Ngược lại, nếu sau một tháng Bitcoin giao dịch ở mức 9,000 USD, Robbie có thể để quyền chọn của mình hết hiệu lực.
Tuy nhiên, chúng ta chưa xem xét phí quyền chọn trong cả hai trường hợp này. Phí quyền chọn là số tiền Robbie sẽ trả để mua quyền chọn mua — giá thị trường của quyền chọn. Nếu phí quyền chọn là 1.500 USD, Robbie sẽ trả 1.500 USD hôm nay để có quyền mua Bitcoin với giá 10.000 USD một tháng sau đó.
Điều này có nghĩa là, đối với Robbie, giá hòa vốn thực sự là 10.000 USD + 1.500 USD = 11.500 USD — vì vậy Robbie cần BTC cao hơn 11.500 USD để kiếm được lợi nhuận. Nếu Robbie để quyền chọn của mình hết hiệu lực, anh ta sẽ chỉ mất phí quyền chọn 1.500 USD.
Vì vậy, trên thực tế, trong khi tiềm năng kiếm lời của Robbie là không giới hạn (hoặc chỉ bị giới hạn bởi giá Bitcoin), tổn thất của Robbie bị giới hạn bởi phí quyền chọn mà anh đã trả. Trong bất kỳ trường hợp nào, Robbie cũng không thể chịu lỗ nhiều hơn phí quyền chọn trong hợp đồng này.
Tiếp đến là Adam, người tin rằng giá Bitcoin sẽ giảm trong tháng tới. Adam có thể mua một quyền chọn bán với giá thực hiện là 10.000 USD. Điều này nghĩa là, Adam sẽ có quyền chọn bán Bitcoin với giá 10.000 USD vào tháng sau, bất kể giá giao ngay là bao nhiêu.
Sau một tháng, nếu Bitcoin được giao dịch thấp hơn 10.000 USD, giả sử ở mức 8.000 USD, Adam sẽ kiếm được lợi nhuận bằng cách thực hiện quyền chọn của mình - bán BTC với giá cao hơn 2.000 USD so với giá thị trường. Nếu BTC đang giao dịch cao hơn 10.000 USD, anh ấy có thể để quyền chọn của mình hết hiệu lực.
Adam cũng sẽ phải trả phí quyền chọn để mua quyền chọn này, và giống như Robbie, phí quyền chọn cũng là số tiền tối đa mà anh ấy mạo hiểm trong hợp đồng này.
Mặt khác, chúng ta có những người bán quyền chọn hoặc người viết hợp đồng, là đối tác của Robbie và Adam và đã đồng ý bán cho họ quyền chọn mua cũng như quyền chọn bán tương ứng. Về cơ bản, người bán quyền chọn hứa hẹn sẽ bán và mua BTC theo yêu cầu, để đổi lấy phí quyền chọn do Robbie và Adam chi trả.
Xét về rủi ro, người bán quyền chọn có lợi nhuận bị giới hạn bởi phí quyền chọn mà họ tính, nhưng tổn thất tiềm ẩn thì không giới hạn, vì họ sẽ phải mua hoặc bán BTC nếu thực hiện quyền chọn, bất kể chênh lệch giữa giá giao ngay và giá thực hiện là bao nhiêu. Điều này có thể được giải thích thêm thông qua chế độ xem Thị Trường Quyền Chọn Bitcoin OKX bên dưới.
Quyền chọn mua và quyền chọn bán có ngày đáo hạn vào 25/09/2020 được hiển thị trong biểu đồ trên. Vòng tròn màu xanh biểu thị các hợp đồng quyền chọn có giá thực hiện là 11.000 USD, nghĩa là người nắm giữ quyền chọn mua cho hợp đồng này sẽ có thể mua Bitcoin với giá 11.000 USD vào ngày 25/09, trong khi người nắm giữ quyền chọn bán sẽ có thể bán Bitcoin với giá tương tự. Các vòng tròn màu xanh lá cây và màu đỏ biểu thị giá đánh dấu, đây là chỉ báo dựa trên giá trị trung bình về định giá thị trường, trong khi dữ liệu “Bid1” và “Ask1” phản ánh giá chào bán hiện tại của thị trường.
Nếu hôm nay Robbie mua quyền chọn mua này, anh ấy sẽ trả giá chào bán tốt nhất – là $1.373,08 trong ảnh chụp màn hình phía trên – đây là phí quyền chọn để Robbie có quyền mua Bitcoin ở mức $11.000 vào ngày 25/09. Tương tự, Adam sẽ trả 2.712,90 USD để mua quyền chọn bán của mình để có quyền bán Bitcoin với giá 11.000 USD vào ngày 25/09.
Sự khác biệt về phí quyền chọn này thể hiện tâm lý thị trường, trong đó đối tác đồng ý mua Bitcoin của Adam tin rằng đó là phi vụ cá cược rủi ro hơn so với bên đồng ý bán cho Robbie.
Hợp Đồng Mở Theo Giá Thực Hiện là dữ liệu có thể cho thấy triển vọng của thị trường ngay lập tức, thể hiện trong biểu đồ dưới đây.
Biểu đồ này hiển thị giá trị (tính bằng BTC) của quyền chọn chưa đáo hạn (quyền chọn mua + quyền chọn bán) ở các mức giá thực hiện khác nhau. Bạn có thể thấy hầu hết nhà giao dịch đều có hợp đồng quyền chọn với giá thực hiện là 10.125 USD, tiếp đến là 7.250 USD và 11.250 USD. Dữ liệu này nhấn mạnh ba mức giá thực hiện phổ biến nhất, đang áp dụng đối với Bitcoin — và khoảng giá dự kiến trong tương lai gần.
Tại sao mọi người mua và bán BTC thông qua hợp đồng quyền chọn?
Hợp đồng quyền chọn, giống như hợp đồng tương lai, cũng là công cụ quản lý rủi ro, nhưng có phần linh hoạt hơn vì không đòi hỏi người mua thực hiện bất kỳ nghĩa vụ nào.
Một lần nữa, chúng ta có thể thảo luận về thợ đào Bitcoin, bên hưởng lợi tiềm năng của những hợp đồng này, nơi họ có thể mua quyền chọn bán nhằm đảm bảo tỷ lệ nhất định cho BTC đã khai thác trong tương lai. Tuy nhiên, không giống như hợp đồng tương lai khi thợ đào có nghĩa vụ bán BTC của mình bất kể với mức giá bao nhiêu, trong hợp đồng quyền chọn, họ có thể chọn không bán nếu giá Bitcoin tăng đáng kể.
Đầu cơ vẫn là lý do khác cho việc sử dụng quyền chọn, bởi chúng cho phép nhà giao dịch thận trọng đặt cược với số tiền rủi ro nhỏ hơn nhiều (phí quyền chọn) so với hợp đồng tương lai.
Công cụ phái sinh và độ uy tín của Bitcoin
Công cụ phái sinh như hợp đồng tương lai và quyền chọn hỗ trợ xác định giá của tài sản cơ sở — quá trình xác định giá của thị trường — bằng cách cung cấp cho thị trường những công cụ cần thiết để thể hiện tâm lý thị trường. Chẳng hạn, vì không có công cụ phái sinh, nhà đầu tư Bitcoin phần lớn phải mua và nắm giữ chính lượng Bitcoin đó, điều này đã gây ra bong bóng Bitcoin vào năm 2017, khi giá tăng vọt lên mức cao nhất mọi thời đại.
Chỉ sau khi CME và Cboe ra mắt hợp đồng tương lai Bitcoin, những người bán short trên thị trường mới có thể làm vỡ bong bóng.
Dù sự sụp đổ sau đó và “mùa đông tiền mã hóa” năm 2018 đã tác động mạnh lên thị trường, nó cũng thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển, khi giá cả ổn định, cho phép công nghệ và sự chấp nhận một lần nữa trở lại vị thế hàng đầu.
Trong khi đó, việc ra mắt công cụ phái sinh được quản lý, chẳng hạn như Quyền chọn Bitcoin của Bakkt, đang giúp hợp pháp hóa không gian tiền mã hóa và thu hút nhà đầu tư tổ chức.
Cuối cùng, để Bitcoin trở thành loại tài sản được chấp nhận rộng rãi, nhiều người cho rằng cần có thị trường giao dịch minh bạch, khó bị thao túng.
Để đạt được điều này sẽ cần một dòng vốn mới, tăng tính thanh khoản, giảm biến động, quá trình hình thành giá tự nhiên và sự tin tưởng của các nhà đầu tư tổ chức quy mô lớn. Mỗi sản phẩm phái sinh chất lượng đều có khả năng đưa Bitcoin đến gần hơn với việc được hợp pháp hóa.
OKX Insights trình bày báo cáo phân tích thị trường, tính năng chuyên sâu và tin tức chọn lọc từ những chuyên gia tiền mã hóa.
Cách sử dụng Bot giao dịch tiền mã hóa của OKX
Cách giao dịch lô tiền mã hóa trên Thị trường Liquid của OKX
Crypto TradingView: Hướng dẫn giao dịch bằng TradingView
Chiến lược giao dịch hợp đồng futures crypto tốt nhất
